Jedną z patologii występujących w obrębie pięty i stawu skokowego jest jałowa martwica guza piętowego, inaczej określana jako pięta Haglunda. Mimo dość specyficznych objawów, stosunkowo często mylona jest z innymi schorzeniami pięty, takimi jak zapalenie ścięgna Achillesa czy jego częściowe uszkodzenie.
Pięta Haglunda – przyczyny
Główną przyczyną powstawania pięty Haglunda jest niedokrwienie tętnicze pięty. Najczęściej spowodowane jest ono zakrzepami, nadużywaniem alkoholu lub stosowaniem niektórych leków. W wyniku niedokrwienia dochodzi początkowo do niewielkiej martwicy tkanki podchrzęstnej, a w efekcie do całkowitego odsłonięcia kości piętowej. Staje się ona bardziej podatna na ścieranie i inne urazy do których dochodzi w trakcie codziennego ruchu, co prowadzi do jej deformacji i powstania narośli w obrębie guza piętowego. Wraz z jej powstaniem pojawia się silny stan zapalny, objawiający się wyjątkowo silnym i dokuczliwym bólem. Powstanie ostrogi Haglunda spowodowane może być również:
- urazami pięty,
- przeciążeniem stopy podczas treningu,
- noszeniem źle dopasowanego obuwia, zwykle za małego lub z twardym zapiętkiem,
- zaburzeniami wzrostu kości piętowej.
Czynnikami zwiększającymi ryzyko pięty Haglunda są również: RZS, predyspozycje genetyczne, płaskostopie, nadwaga czy zaburzenia gospodarki hormonalnej. Z tego powodu pięta Haglunda najczęściej diagnozowana jest u sportowców, zwłaszcza tych trenujących rekreacyjnie, a także u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania i intensywnego wzrostu. Na chorobę Haglunda narażone są również kobiety, głównie w wieku 20-35 lat, noszące niewygodne obuwie.
Objawy pięty Haglunda
Pierwsze symptomy choroby Haglunda są mało specyficzne. Najczęściej jest to wzmożona skłonność do powstawania odcisków w okolicy guza piętowego czy ucisk w momencie zakładania obuwia. Z czasem pojawia się ból, który wraz z rozwojem choroby staje się coraz silniejszy i bardziej dokuczliwy. Okres od wystąpienia pierwszych symptomów do wystąpienia długotrwałego, dokuczliwego bólu to nawet 18 miesięcy. Inne charakterystyczne objawy to:
- obrzęk i zniekształcenie okolicy guza piętowego,
- charakterystyczne zgrubienie skóry na pięcie,
- niemożność opierania stopy o podłoże,
- stan zapalny kaletki lub ścięgna Achillesa.
Objawy pięty Haglunda nasilają się zwłaszcza gdy nosimy całkowicie zakryte obuwie, czyli przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym. Z powyższymi objawami koniecznie należy zgłosić się do specjalisty i rozpocząć odpowiednie leczenie. W przeciwnym razie może dojść do poważnych komplikacji, takich jak częściowe uszkodzenie ścięgna Achillesa, a nawet całkowite jego zerwanie.
Pięta Haglunda – diagnostyka
Ze względu na fakt, iż ból pięty to objaw ogromnej liczby schorzeń, choroba Haglunda powinna być różnicowana z takimi schorzeniami jak ostroga piętowa czy zapalenie ścięgna Achillesa. Aby postawić właściwą diagnozę konieczne jest nie tylko przeprowadzenie badania fizykalnego i dokładnego wywiadu z pacjentem, ale również wykonanie zdjęcia RTG. Pozwoli ono zobrazować zmiany martwicze w obrębie guza piętowego i obecność charakterystycznej narośli, jednoznacznie potwierdzające, że mamy do czynienia z piętą Haglunda. Na jego podstawie lekarz może postawić diagnozę i zalecić odpowiednie leczenie.
Leczenie pięty Haglunda
W zależności od stopnia zaawansowania zmian martwiczych w obrębie guza piętowego lekarz decyduje, czy konieczna jest interwencja chirurgiczna czy też wystarczy nieinwazyjne leczenie. Ze względu na liczne komplikacje towarzyszące zabiegowi usunięcia narośli kostnej, takie jak uszkodzenie nerwu strzałkowego, zaburzenia gojenia skóry, zerwanie ścięgna Achillesa, bolesność wokół miejsca nacięcia, osłabienie struktury kości piętowej, a także możliwość nawrotu choroby w przypadku niecałkowitego usunięcia martwicy, zawsze pierwszym wyborem jest jednak leczenie zachowawcze. Obejmuje ono przede wszystkim odciążenie pięty, a także odpowiednią rehabilitację.
Podstawą jest oczywiście odpowiednio dopasowane, komfortowe obuwie, wyposażone we wkładki wykonane na indywidualne zamówienie w profesjonalnym gabinecie rehabilitacyjnym. Niezbędne jest także ograniczenie wysiłku fizycznego, odciążające zmienione chorobowo miejsce, a także ćwiczenia mające na celu rozciągnięcie ścięgna Achillesa, co pozwoli uniknąć poważnych powikłań związanych z chorobą Haglunda. W celu doraźnego zmniejszenia dolegliwości bólowych najczęściej stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak np. ibuprofen. Dobrze sprawdza się również masaż kostkami lodu.
Aby trwale pozbyć się problemu, jednocześnie unikając operacji, warto zdecydować się na zabiegi fizykoterapeutyczne w profesjonalnym gabinecie rehabilitacyjnym. W przypadku pięty Haglunda polecane są między innymi krioterapia, jonoforeza czy ultradźwięki. Najlepsze rezultaty jednak można uzyskać stosując zabiegi z wykorzystaniem fali uderzeniowej. W ponad 80% przypadków już po 2-3 zabiegach pacjenci zgłaszają zanik dolegliwości bólowych, a po kolejnych kilku obserwuje się nie tylko zlikwidowanie samej narośli, ale przede wszystkim całkowite wyleczenie stanu zapalnego. Dzięki temu ryzyko nawrotu choroby jest znacznie mniejsze.